پيش مطالعه
سؤال:
آيا تاكنون اتفاق افتاده است كه درسي را كه هنوز تدريس نشده است مطالعه كنيد؟
نكته:
اگر اين كار را تجربه كرده باشيد ، متوجه شده ايد كه با درس مورد نظر ، بهتر توانسته ايد ارتباط برقرار كنيد. پيش مطالعه ي درس عربي و مطالعه ي كلمات جديد و ملاحظه ي متون جديد ، تصوير بهتري از درس ، در كلاس براي شما ايجاد مي كند ؛ به گونه اي كه بهتر مي توانيد در يادگيري درس، مشاركت و فعاليت داشته باشيد. از داشتن اشتباه در اين مورد هرگز نهراسيد . اشتباه ، حقّ يك دانش اموزاست .
واژه خواني
سؤال:
اگر متن درس شما ، از تعداد زيادي كلمات جديد تشكيل شده باشد ، براي فهميدن درس چه كار مي كنيد؟
نكته:
به نظر مي رسد كه بهتر است به واژه نامه ي كتاب مراجعه كنيد و معني آن كلمات را به دست آوريد. يادگيري كلمات جديد هر درس ، نقش بسيار مؤثري در فراگيري درس دارد. ترجمه ي متن درس و ترجمه ي جملات مربوط به تمرين ها ، در گرو دانستن معني اين كلمات است. فكر خواندن عربي را بدون خواندن و دانستن معني واژه ها ، از سر خود بيرون كنيد ، مگر اين كه بر متن خواني تأكيد بيشتري داشته باشيد. قواعد مهم است اما نه به اندازه ي يادگيري معني واژه ها و جمله ها.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
متن خواني
سؤال:
شما تا چه حد مي توانيد يك متن عربي را بدون اشتباه بخوانيد؟
نكته:
البته داشتن اشتباه ، مهم نيست ؛ مهم اين است كه شما اشتباهات را به حداقل برسانيد.
پس از يادگيري كلمات جديد درس و اطمينان از يادگيري كامل آن ها ، وظيفه ي دانش آموز ، خواندن متن عربي و صحيح خواني آن است. البته متن عربي درس حداقل يك بار بايد پيش مطالعه شده باشد. متن درس هر چه بيشتر خوانده شود ، در يادگيري مؤثرتر است. در خواندن متن درس در دفعات پاياني ، دانش آموز معمولاً توانايي خواندن متن را به شكل صحيح پيدا مي كند و چگونگي بيان جملات را درمي يابد. براي صحيح خواندن متن ، مي توان از نوارهاي صوتي نيز استفاده كرد. مهارت خواندن از مهارت هاي مهم يك زبان محسوب مي شود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بازيابي واژه ها
سؤال:
آيا تا به حال براي شما پيش آمده است كه با اين كه كلمات جديد درس را هم خوانده ايد در ترجمه ي يك جمله مشكل داشته باشيد؟
نكته:
احتمالاً اين مشكل ، مربوط به فراموش كردن واژه هايي است كه در درس هاي قبل يا سال پيش خوانده ايد. پس از خواندن متن ، نسبت به ترجمه ي آن به فارسي اقدام كنيد. براي انجام اين كار ، علاوه بر دانستن معاني كلمات جديد ، بايد معني كلمات خوانده شده ي قبلي را نيز بدانيد. به عبارتي بايد معني هريك از واژه ها را بدانيد. البته گاهي شما از روي متن ، مي توانيد جمله اي را كه يكايك معني آن را نمي دانيد ، ترجمه كنيد. براي دستيابي به معني اين كلمات ، بهترين كار ، مراجعه به اين معني كلمات در درس هاي قبلي و يا كتاب هاي پايه ي قبل است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ترجمه
سؤال:
اگر شما مترجم يك كتاب داستان باشيد ، آن را چطور ترجمه مي كنيد؟ آيا به همان ترتيبي كه كلمات عربي در جمله قرار گرفته اند ، معني فارسي آن ها را كنار هم مي چينيد؟ يا سعي مي كنيد ترجمه ي روان و ساده اي را ارائه كنيد؟
نكته:
قطعاً اگر ترجمه ي شما ساده و روان باشد ، خواننده ي كتاب شما بيشتر مي شود. پس سعي كنيد جملات به فارسي روان معني شوند و از حفظ كردن معني جملات ، بدون دانستن معاني يكايك كلمات خودداري كنيد. زيرا اين امر يكي از عوامل خستگي دانش آموز است و اين كار نه تنها سودي براي دانش آموز ندارد ، بلكه باعث افزايش كار دانش آموز و كاهش كارآيي او مي شود. معمولاً تعداد جملات از تعداد واژه ها بيشتر است و حفظ كردن معني جملات ، سنگين تر از حفظ كردن واژه هاست ؛ پس به فكر صرفه جويي باشيد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پاكنويس
سؤال:
شما جزوه ودفتر خود را چگونه تهيه مي كنيد؟ آيا از قبل ، تلاش خود را كرده ايد و پاسخ هايي كم و بيش درست يا غلط ارائه داده ايد؟ به نظر شما كدام روش باعث يادگيري بيشتر مي شود؟
نكته:
هنگامي كه قصد مطالعه از روي جزوه را داريد ، جمله هاي عربي را از روي كتاب بخوانيد و سعي كنيد آن ها را ترجمه كنيد. پس از ترجمه ي هر جمله ، به برگه ترجمه خود مراجعه كنيد. در صورت داشتن خطا ، مورد را ، بررسي و اصلاح نماييد. هنـگام مطالعه ي ترجمه، جملات بعدي بايد با وسيله ي مناسبي پوشانده شود تا چشم ، با آن ها برخورد نداشته باشد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
قواعد
سؤال:
شما تا چه حد به خواندن و آموختن قواعد اهميت مي دهيد؟
نكته:
برخي به قدري در اين مورد زياده روي مي كنند كه گويي هدف آن ها از آموختن عربي ، آموختن قواعد است. بهترين زمان براي يادگيري قواعد ، بعد از متن خواني و ترجمه است. چه بسا خود شما به اين روش متوجه قواعد بشويد ، بدون اين كه قواعد را مطالعه كرده باشيد. قواعد را يا مستقيماً از كتاب مطالعه كنيد و يا با توجه به شيوه هاي ابتكاري معلمان محترم – كه به طور خلاصه در اختيار شما قرار داده مي شود – آن ها را مورد بررسي قرار دهيد ، به شرط آن كه چيزي ازمطالب جا نمانده باشد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
درك مطلب
سؤال:
حل تمرين درك مطلب را چه زماني انجام مي دهيد؟ آيا پيش از اين كه متن درس و ترجمه ي آن را مرور كرده باشيد ، قصد حل تمرينات درك مطلب را داريد؟
نكته:
به ياد داشته باشيد كه همان طور كه جايگاه درك مطلب از نظر مكاني ، بعد از متن است ؛ از نظر زماني هم بعد از آن است. پس از مطالعه و ترجمه ي متن ، به تمرين درك مطلب بپردازيد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حل تمرين
سؤال:
شما تمرين ها را چگونه حل مي كنيد؟ آيا اصراري بر دانستن معني آن ها داريد؟ آيا مي دانيد دانستن معني آن ها معمولاً كمك بزرگي به حل آن ها مي كند؟
نكته:
تمرين ها را با توجه به موارد گفته شده ، مورد بررسي و مطالعه ي خود قرار دهيد. اهميت تمرين ها از متن درس كمتر نيست و شما با حل تمرين ها به اهداف اصلي درس مي رسيد. دانستن معني جملات تمرين ها را فراموش نكنيد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
كتابهاي كمك درسي
سؤال:
آيا شما از كتاب هاي كمك درسي استفاده مي كنيد؟ معيار شما براي انتخاب اين كتاب ها چيست؟
نكته:
كتاب هاي كمك آموزشي در درس عربي بر دو نوع اند: نوعي از آن ها ، متن درس ها را ترجمه كرده و پاسخ تمرين ها را در اختيار دانش آموز قرار مي دهند. دانش آموزي كه از اين كتاب ها استفاده مي كند ، معمولاً قدرت تفكر خود را از دست مي دهد و فقط به حفظ كردن پاسخ ها مي پردازد. نوعي ديگر از كتاب ها ، با طرح سؤالات و پرسش ها ي مختلف ، باعث ايجاد تفكر در دانش آموز مي شوند كه البته بايد در انتخاب آن ها دقت كرد. ضمناً برخي از اين كتاب ها به طرح مباحث خارج از كتاب مي پردازند كه ضرورتي به مطالعه ي آن ها نيست.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مروري بر قواعد سال قبل
سؤال:
براي خواندن يك كتاب درسي ، شما علاوه بر دانستن معني كلمات به چه چيز ديگري نياز داريد؟ آيا قواعد كتاب قبلي را خوب مي دانيد؟
نكته:
به عنوان مثال در عربي دوم راهنمايي ، يادگيري درس اول از نظر قواعد ، اهميت بسيار زيادي دارد. زيرا مجموعه ي اين قواعد ، تشكيل دهنده ي نكات مهم دستوري عربي اول است كه تا پايان ، ضرورت دارد شما آن ها را بدانيد. يادگيري قواعد فعل ماضي و مضارع كه در كتاب عربي دوم راهنمايي مطرح شده است ، براي دوره ي متوسطه اهميت بسيار زيادي دارد. حل مشكل دبيرستاني ها معمولاً در يادگيري فعل ماضي و مضارع است ؛ پس مروري جدي بر آن ها داشته باشيد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
روش پرسش و پاسخ
سؤال:
آيا تاكنون از شما خواسته شده كه براي يك درس ، چند سؤال بسازيد؟
نكته:
روش پرسش و پاسخ از روش هاي مفيد است كه حتي مي توان بيشترين زمان تدريس را به اين روش سپري كرد. براي حل بسياري از تمرين ها در عربي دوم مي توان سؤال هايي در ارتباط با ((كلمات راهنما)) مطرح كرد. به عنوان مثال در جمله ي ((اَلطالِباتُ . . . الدرسَ.)) كه قرار است با فعل ماضي از ريشه ي ((سَمِعَ)) تكميل شود ، سؤالاتي را درباره ي كلمه ي ((الطالبات)) به عنوان ((كلمه ي راهنما)) ، مي توان مطرح نمود كه عبارت است از : آيا اين كلمه مفرد است يا مثني يا جمع؟ مذكر است يا مؤنث؟ غايب است يا مخاطب يا متكلم؟ اين در حالي است كه معلم محترم ، هر يك از اين اصطلاحات را براي دانش آموزان توضيح داده است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
درس اول
سؤال:
به نظر شما در كتاب هاي عربي كدام درس از همه مهم تر است؟
نكته:
شايد شما سخت ترين درس را مهم ترين درس مي دانيد. مهم ترين درس همان درس اول است. اگر شما درس اول را خوب بدانيد ، مشــــــكل شما در يادگيري درس هاي بعد كمتر مي شود. در عربي سوم نيز ، يادگيري درس اول ، بسيار مهم است.آموزش زبان عربي زيرا نه تنها در ترجمه ي متن ها به دانستن فعل ماضي و مضارع نيازمنديم ، بلكه براي ساختن فعل امر ، نهي و ماضي و مضارع منفي به دانستن اين قواعد احتياج داريم.