اعلال افعال ناقص :
1. « واو» و « يا» در صيغه ي اول ماضي ناقص مفتوح العين به « الف» قلب مي شود.
مثال :
هَدَيَ ← هَدَي ( دعوت كرد)
دَعَوَ ← دعا ( واو به الف قلب مي شود)
رَضِيَ ← بدون اعلال
صَلَوَ ← صلا
رَمَيَ ← رَمَي̍
2. « واو » و « يا » در فعل ناقص هر گاه به ضمير « واو » جمع و « ي » مخاطب ( در صيغه 10 مضارع ) بپيوندند حذف مي شوند
مثال :
رَمَي ← ( هم ) رَمَيوا ← رَمَو̂ا
دَعَا ← ( هم ) دَعَو وا ← دَعَو̂ا
↓ ↓
حرف عله واو جمع
يَدعو ← ( هم) يَدعوونَ ← يَدعونَ
يَرمي ← ( أنتم) ترميونَ ← ترمونَ
يرمي ← ( أنتَ ) ترميينَ ← ترمينَ
يهدي :
- أنتِ تهد ينَ ( اصل : تهدينَ )
↓↓
ضمير نون اعراب
- أنتُنَّ تهد ينَ
↓↓
حرف عله ضمير ( نون جمع)
نمونه سوال :
عين الصحيح :
1.أنتم ترميونَ الحجارةَ
2. هم يهديونَ صديقها
3.أنتِ يرجينَ رَبَكِ
4.هم يهشونَ في الطريق
جواب :
گذينه صحيح «چهار» مي باشد.
در گذينه « 1 » ، «ترميونَ» بايد «ترمونَ» شود.
در گذينه « 2 » ، «يهديونَ» غلط است و درست آن «يهدونَ» است.
در گذينه «3 » ، « يرجينَ » غلط و درست آن «ترجينَ» است .
در گذينه «4» ، « يهشونَ» در اصل « يهشيونَ» است كه اعلال آن درست است.
3. « واو » و « يا » در ماضي ناقص مفتوح العين در صيغه هاي 4 و 5 حذف مي شوند .
1.رَمَيَ (اعلال به قلب )
2. رميا ( بدون اعلال)
3. رَموا ( اعلال به حذف)
4. رَمَت̂ ( رَمَيَت̂ ) ( اعلال به حذف )
5. رَمَتا ( رَمَيتا) ( حذف )
6. رَمَينَ ( بدون اعلال )
7. رَمَيتَ
.
.
.
4. ضمه از آخرمضارع هاي ناقص حذف مي شود چون ضمه بر « واو » و « يا » ثقيل است . ( اعلال به اسكان) واگر در چنين حالتي مضارع مفتوح العين باشد حرف عله به « الف» قلب مي شود .
مثال :
يَرميُ ← يرمي ( اعلال به اسكان)
تدعوُ ← تدعو ( اعلال به اسكان)
يَخشيُ ← يَخشَي ( اعلال به قلب )
يَخشَي + كَ ← يخشاكَ
يَدعو + كَ ← يدعوكَ
يَدعو + لن ← يَدعُُوَ ( اين فعل ها در حالت نصب حركت اصلي فتحه را مي گيرند)
5.هنگام مجزوم شدن فعل هاي فوق ( شماره 4) حرف عله حذف مي شود و حرف قبل از آن را بر اساس حركت خودش مي خوانيم .
مثال :
يَهدي + لم ← لم يَهدِ
ترجو ← (آموزش زبان عربي نحي ) لا ترجُ
تدعو ← ( امر ) اُدعُ
يَخشَي + لم ← لم يَخشَ
تَشفي ← ( امر ) اِشفِ